Özel eğitim, özel eğitim gerektiren bireylerin eğitim ihtiyaçlarını karşılamak için özel olarak yetiştirilmiş personel, geliştirilmiş eğitim programları ve yöntemleri ile onların özür ve özelliklerine uygun ortamlarda sürdürülen eğitimdir.

İşitme, görme, zihinsel ve bedensel engelliler ile otistik ve özel öğrenme güçlüğü olan bireyler özel eğitim hizmeti alabilmektedirler.

Milli Eğitim Bakanlığı’ndan ruhsat almış olan özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri bu hizmeti vermektedirler. Bulunduğunuz il veya ilçenin Milli Eğitim Müdürlüklerinden bu merkezlerin adres ve telefonlarını öğrenebilirsiniz.

Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde üniversitelerin özel eğitim öğretmenliği, sınıf öğretmenliği, okul öncesi öğretmenliği, çocuk gelişimi uzmanlığı, fizik tedavi ve rehabilitasyon, psikoloji, psikolojik danışma ve rehberlik bölümlerinden mezun uzman personel görev yapmaktadır.

Ebeveynlerin çocukları hakkındaki kendi gözlemleri, özel eğitim açısından son derece önemlidir. Eğer çocuğunuz okul öncesi dönemde;

• Yeni doğduğunda hiç ağlamadıysa,

• Size tepki vermiyor ve bakmıyorsa,

• Sesin geldiği yöne bakmıyorsa,

• Zamanında yürümedi veya konuşmadıysa,

• 2 yaşına kadar konuşmayı öğrenip, birden konuşmayı kestiyse,

• Oyuncakları ile oynamıyorsa,

• Kucaklanmaktan hoşlanmıyor ya da tepki vermiyorsa,

• Duyma, görme, yürüme, konuşma problemi varsa,

• Durduğu yerde duramıyorsa,

• Kimseyle iletişim kurmuyorsa, arkadaşı yoksa,

• Oyun oynamayı bilmiyorsa ya da amaçlı oyun oynayamıyorsa,

• Bazı seslere tepki verdiği halde adı söylendiğinde tepki vermiyorsa,

Okul döneminde,

• İlköğretim 1. sınıf sonunda okuma-yazma becerisi kazanamadıysa,
  Akılda tutma, çağrışım yapma becerilerinde geriyse,
  Matematik işlemlerini kavrama vb. konularda sınıf düzeyinin altındaysa,
  Okuldaki disiplin kurallarına uymuyorsa (Ders esnasında sınıf içerisinde izin almadan kalkıp yürüyorsa, sırasında oturmuyorsa, arkadaşlarıyla ve öğretmenleriyle sürekli sorunlar yaşıyorsa vb.)
      mutlaka özel eğitim ve rehabilitasyon merkezine başvurun.

İkamet ettiğiniz il veya ilçenin Rehberlik Araştırma Merkezlerinden (RAM) “özel eğitim alması uygundur” şeklinde eğitsel değerlendirme raporu aldığınız takdirde, herhangi bir ücret ödemeniz gerekmemektedir. Milli Eğitim Bakanlığı, raporda belirtilen eğitim seanslarının ödemesini sizin adınıza kuruma yapmaktadır.

Eğitsel değerlendirme raporları genellikle bir yıllık düzenlenmektedir. Bu sürenin sonunda yeniden değerlendirme yapılmakta, eğitimin devamına veya sonlandırılmasına karar verilebilmektedir.

Hastane Sağlık Kurulu raporu varsa;

• Çocuk okula gidiyorsa okulun bağlı olduğu ilçenin Rehberlik Araştırma Merkezi’ne, gitmiyorsa ikamet edilen bölgenin Rehberlik Araştırma Merkezi’ne başvurulur ve randevu alınır.

• RAM’ın verdiği tarihte istenilen belgelerle randevuya gidilir.

• Başvuruda anne ya da babadan birinin olması zorunludur. Anne-baba ayrıysa mahkemenin verdiği velayet evrakı da başvuru sırasında getirilmelidir.

• 
  Hastane Sağlık Kurulu raporu yoksa;

• Rapor yoksa, çocuğunuzu değerlendirmek üzere doğrudan veya devam ettiği okul aracılığıyla RAM’a başvurabilirsiniz.

• RAM sizi Sağlık Kurulu raporu almak için hastanelere yönlendirecektir.

• Aldığınız Sağlık Kurulu raporuyla tekrar RAM’a başvurunuz.

RAM raporu alırken, verilen randevu tarih ve saatine mutlaka uyunuz. Aksi takdirde değerlendirmeniz yapılmayacak ve yeni bir randevu tarihi verilecektir. Bu da 30-40 günlük bir gecikmeye neden olacaktır.

RAM’lardan eğitsel değerlendirme raporu alabilmeniz için, hastanelerden sağlık kurulu raporu almanız zorunludur. Birçok hastane bu raporu verebilmektedir. İzmir’deki yetkili hastaneler:

• 
  İzmir Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi

• Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları ve Cerrahisi Eğt. Ve Araştırma Hastanesi

• Karşıyaka Devlet Hastanesi

• Alsancak Nevvar Salih İşgören Devlet Hastanesi

• Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi

• İzmir Eğitim ve Araştırma Hastanesi

• Aliağa Devlet Hastanesi

• Buca Seyfi Demirsoy Hastanesi

• Ödemiş Devlet Hastanesi

• Ege Ü. Tıp Fakültesi Hastanesi

• Dokuz Eylül Ü. Tıp Fakültesi Hastanesi

16 yaşından küçük bireyler sadece Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları ve Cerrahisi Eğt. Ve Araştırma Hastane’sinden ve üniversite hastanelerinden rapor alabilmektedirler. Rapor almak için,

• 7 adet vesikalık fotoğraf

• Nüfus cüzdan fotokopisi

• Dilekçe

gerekmektedir. Zihinsel engelli raporu almak için Psikiyatri, bedensel engelli raporu almak için Nöroloji bölümünden sıra almak gerekir. Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları ve Cerrahisi Eğt. Ve Araştırma Hastanesi’nde Salı ve Perşembe günleri heyet günleridir.

Özürlü Sağlık Kurulu raporlarından hiçbir ad altında ücret talep edilmemektedir.

• RAM Eğitsel Değerlendirme Raporu’nun aslı

• 4 adet fotoğraf

• Anne-baba ve çocuğun nüfus cüzdan fotokopileriyle merkeze başvurun.

Başvurduğunuz merkezde size çocuğunuzun halen başka bir özel eğitim merkezine devam etmediğine yönelik bir belge imzalatılacak ve kaydınız yapılacaktır.

Milli Eğitim Bakanlığı, bir ay içerisinde en fazla 8 seans bireysel, 4 seans grup eğitimi ödemesi yapmaktadır. RAM’dan aldığınız eğitsel değerlendirme raporunda sadece bireysel eğitim alınabileceği yazıldıysa 8 seans bireysel, bireysel ve grup eğitiminin birlikte alınacağı yazıldıysa 8 seans bireysel ile birlikte 4 seans grup eğitimi (toplam 12 seans) alabilirsiniz.

Bireysel eğitim, kişinin özellikleri dikkate alınarak hazırlanmış bireysel eğitim programı dahilinde uzman eğitimci ve öğrencinin bireysel eğitim odasında bire-bir yaptıkları eğitimi ifade eder. Kurumumuza başvuran bireyin, uygulanan ölçek ve testler yardımıyla seviyesi belirlenerek ona uygun bireysel eğitim programı hazırlanmaktadır.

Grup eğitimi, çocuğun yaş ve özellikleri dikkate alınarak oluşturulan 3-6 kişilik gruplar içerisinde diğer çocuklarla iletişim kurmasını, bireysel eğitimde kazandığı davranışları genellemesini , grup oyunlarına katılmasını, sosyal becerilerin gelişmesini sağlamak amacıyla yapılan eğitimdir.

Evet, faydalanabilir. Okula gitmesi, özel eğitim desteği almasına engel değildir. Hatta birbirini desteklemesi açısından çok daha faydalıdır. Zaten 18 Mayıs 2012 tarihli yönetmeliğe göre okul çağında olan çocukların özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerine gidebilmeleri, okula devam etme şartına bağlanmıştır. Okul çağında olan bir çocuk, fiilen okula devam etmek kaydıyla özel eğitim desteği alabilmektedir. Eğer çocuk ilkokula devam edemeyecek kadar ağır engelliyse, İlköğretim Kurumları Yönetmeliği’ne göre “Resmî sağlık kurullarından, "Sağlık durumu, zorunlu öğrenim çağı süresince okula devam etmesi uygun değildir. "hükmünü taşıyan raporu alanlar için devam zorunluluğu aranmaz.”. Dolayısıyla bu durumdaki çocukların özel eğitim desteğinden faydalanabilmesi için ilkokula devam şartları yoktur.

Evet, vardır. Özel eğitim merkezi, sizinle de görüş alış verişi yaptıktan sonra aylık program hazırlar ve bunu size verir. Bu programda çocuğunuzun hangi gün ve saat eğitim alacağı yazılıdır. Programa muhakkak uymanız gerekir. Programa uyulamayacak durumlarda, bunun bir gün ya da en azından birkaç saat öncesinden merkeze haber verilmesi zorunludur. Bu durumda uygun bir saat varsa aynı hafta içerisinde telafi yapılabilir. Aksi takdirde, haber vermeden yapılan devamsızlık durumunda telafi mümkün değildir. Bu da çocuğunuzun eksik eğitim alması anlamına gelir.

Teorik olarak yoktur. Yeni doğmuş bir bebekten yaşlı bir insana kadar özel eğitime ihtiyacı olan herkes bu hizmetten ücretsiz yararlanabilir. Ancak uygulamada durum farklıdır. RAM’lar genellikle lise düzeyine gelen çocuklara rapor vermeme eğilimindedirler. Daha ileriki yaşlarda da, özel eğitim desteğinden yeterli faydanın sağlanamayacağı gerekçesiyle özel eğitim desteği kesilebilmektedir. Bu tamamen özel eğitim almak isteyen kişinin durumuyla ilgilidir.

Herhangi bir neden belirtmeden bir yıl içerisinde bir kez kurum değiştirme hakkınız vardır. Ancak tayin ya da ikamet değişikliği gibi durumlarda (başka ilçeye taşınma) da kurum değiştirebilirsiniz. Bu durumda bir kez değiştirme şartı aranmaz.

Özel eğitim merkezlerinde kayıt silme işlemi ancak ay sonlarında yapılabilmektedir. Kuruma dilekçeyle başvurun ve kayıt sildirmek istediğinizi belirtin. Ayrıca RAM rapor aslının iadesini de istemeniz gerekir. Zira bir başka kuruma kayıt yaptırmak istemeniz durumunda bu kurum da sizden RAM rapor aslını isteyecektir.

Buna rağmen kurum kaydınızı silmiyorsa, bağlı bulunduğunuz ilçenin milli eğitim müdürlüğüne başvurun.